Monumenten 2025

Openingstijden

Zaterdag 13 september 2025 10.00-17.00 uur | zondag 14 september 2025 12.00-17.00 uur. Voor enkele monumenten gelden afwijkende openingstijden.

Achtergrond informatie

Klik in het overzicht hieronder op de naam van het monument: in een nieuw tabblad opent vervolgens de uitgebreide informatie op de landelijke OMD-website.

Via www.openmonumentendag.nl (aanbod Gouda) kan er ook gefilterd worden op type monument of activiteit. Dit kan ook via de nieuwe Open Monumentendag App!

Of download de pdf van ons programmaboekje. (N.B.: check voor actuele informatie altijd de websites / app).

Legenda

Blauw = thema | Za.= interieur zaterdag geopend | Zo. = interieur zondag geopend | Schuin = interieur gesloten, bijzondere gevel |

	Monument	Adres	Beschrijving	Activiteit
			Markt e.o.
	Stadhuis Gouda Stermonument	Markt 1	Na de stadsbrand van 1438 werd besloten dat het nieuwe stadhuis vrij moest staan. Bouwperiode 1448-1459, in laatgotische stijl. Het renaissance bordes dateert uit 1603, naar ontwerp van de stadsbeeldhouwer Gregorius Cool. Het schavot aan de achterzijde stamt uit de 17e eeuw. Na WO II werd het gebouw ingrijpend gerenoveerd. De beelden in de voorgevel zijn in 1960/61 geplaatst.	Interieur gesloten wegens renovatie/restauratie.
Za. Zo.	Grand Cafe Central	Markt 23 / Zeugstraat 9 (ingang Salon)	In 1916 opende Louis de Groot Café Central; in 1921 uitgebreid met een feestzaal in art déco-stijl. De wand- en plafondschilderingen werden in 1924 gemaakt door kunstschilder/decorateur Pieter den Besten. Werk van hem is ook te vinden in Theater Tuschinski Amsterdam. De Grand Art Deco Salon met vrouwenfiguren is een van de weinige bewaard gebleven 20-jaren ensembles in Nederland. De glas-in-lood vensters stammen uit 1939.	Horeca.
Za. Zo.	Arti Legi	Markt 27	Hier stond tot 1573 de Latijnse school en daarna het boterhuis. Het huidige Arti Legi in eclectische stijl dateert uit 1855. Ontworpen door W.C. van Goor voor de dubbelfunctie van Stadstekenschool (Arti) en Kantongerecht (Legi) – ‘Voor Kunst en Wet’. In 2012 kreeg het na restauratie een culturele functie. Nu in gebruik bij de Stichting Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen.	Centraal informatiepunt Open Monumentendag. Za. 10.15 + 11.15 uur: interactieve presentatie Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen over bodemproblematiek in Gouda en Nederland. Za. 13 uur: startpunt Sketchcrawl Gouda. Za./zo. Lego tafel, bouw je eigen monument.
Za. Zo.	Goudse Waag Stermonument	Markt 35	Gouda kreeg in 1667 het waagrecht voor goederen boven 10 pond. Bouwmeester Pieter Post ontwierp een vierkant gebouw met luifels in Hollands classicisme. Het grote reliëf is van de hand van Bartholomeus Eggers uit Amsterdam. Beeldhouwer Ton Mooij vervaardigde in 2000 een vervangende replica.	VVV Gouda. Museum i.s.m. Historische Vereniging Die Goude.
Za. Zo.	Agnietenkapel Stermonument	Nieuwe Markt 100	Deze kapel is het enige dat resteert van het Sint-Agnietenklooster (ca. 1450). Na de reformatie werd het gebruikt door een lakenweverij. In de ondergrond zijn restanten van verfbaden aangetroffen, nu zichtbaar gemaakt in de bestrating. Daarna was er de Bank van Lening gevestigd (1650-1924). Tegenwoordig heeft de kapel een culturele functie.	Za. expositie Teken- en schilderclub De Goudse Streek.
			Achter de Kerk e.o.
Za. Zo.	Van Vreumingen	Wijdstraat 20	Oudste tabakszaak van Nederland uit 1836. In de 'Eenhoorn ' was ook een tabakskerverij en sigarenmakerij gevestigd. Beroemd om de Goudse kleipijpen.
Za.	Sint-Janskerk Stermonument	Achter de Kerk 2	Kruiskerk in gotische stijl, vernoemd naar Johannes de Doper. De eerste vermelding dateert uit 1280. Deze langste kerk van Nederland (123 meter) is wereldberoemd om haar 16^e-eeuwse gebrandschilderde ramen. De meeste van de 72 kunstwerken zijn in de tweede helft van de 16e eeuw gemaakt door de gebroeders Crabeth. Ze tonen scènes uit de Bijbelse en nationale geschiedenis. Mis het indrukwekkende Moreau-orgel niet.	Za. 10.30-15 uur: Bezichtiging Moreau-orgel op de orgelzolder gratis toegankelijk. NB: steile klim!
Za. Zo.	Goldapoortje	Achter de Kerk 11a	Het poortje naar de Catharinatuin ontleent haar naam aan de Archeologische Vereniging Golda. De vitrines geven een inkijkje in opgravingen en vondsten. Achterin de tuin ligt hun Verenigingsgebouw met werkruimte.	Za. determinatiedag Archeologische Vereniging Golda, Goudse vondsten.
Za. Zo.	Steenhouwershuis Fa. A. Roodbol	Achter de Kerk 13	Dit rond 1800 gebouwde pand is het enige bewaard gebleven houten bouwwerk van de stad. De klokgevel is versierd met voluten, sierlijk gekrulde vleugelstukken. Steenhouwers werkten vroeger nabij de kerken. Van 1904 tot 2006 was dit het atelier van het steenhouwersgeslacht Roodbol. Nu expositieruimte van het kunstenaarsplatform De Firma Kunstcentrum Gouda.	Za./Zo. 12-17 uur. Expositie. Horeca.
Za.	Het Catharina Gasthuis \| Museum Gouda Stermonument	Achter de Kerk 14 (Rolstoelgebruikers via Oosthaven 9)	De geschiedenis gaat terug tot de 14e eeuw, toen het een gasthuis was voor reizigers, behoeftigen en zieken. De huidige gevel, in de stijl van het Hollands classicisme, dateert uit 1665. Het ontwerp is waarschijnlijk van bouwmeester Pieter Post. De kapel werd in 1474 gebouwd. Toen Gouda eind 16^e-eeuw protestants werd, verloor deze haar oorspronkelijke functie. Vanaf 1947 is in dit complex Museum Gouda gehuisvest.	Za. 11-16 uur: gratis rondleidingen door en om het gebouw. Kom meer te weten over de architectuur en de geschiedenis van het pand en waarvoor de verschillende ruimtes in het verleden werden gebruikt. Reserveren niet nodig, maar vol = vol. Met de gratis flyer is het gebouw ook zelf te ontdekken. Zo. gratis gebouw flyer (betaalde toegang).
Za.	Willem Vroesenhuys hof Stermonument	Willem Vroesenplein 1. Entree binnenhof t.h.v. Spieringstraat 2	Oudemannenhuis, gesticht door Willem Willemszoon Vroesen in 1555. De witte voorgevel in empirestijl dateert uit 1831. De beeldengroep boven de deur in de zijgevel is mogelijk van stadsbeeldhouwer Gregorius Cool. Rond 1985 werd het complex gesplitst in wooneenheden. Binnenhof te betreden via de zijpoort (t.h.v. Spieringstraat 2).	Woningen hofje gesloten.
Zo.	Sint-Aloysiusschool	Spieringstraat 18	Deze van oorsprong R.K.-jongensschool werd in 1905 getekend door architect C.P.W. Dessing die ook de Gouwekerk ontwierp. Het betrof een dubbele school. De linkerbrug gaf toegang tot de Voorschool (geschikt voor doorleren), de rechterbrug tot de Achterschool (door naar beroepsopleiding). In 1966 werd het een gemengde school.
Za. Zo.	Jeruzalemkapel en Schoolmeesters-woning Stermonument	Jeruzalemstraat 11	Dankbaar voor zijn veilige terugkeer van een pelgrimstocht naar Jeruzalem, bouwde vader Gijsbrecht Willemsz Raet rond 1500 deze kapel. Het 12-zijdige dak is gebaseerd op de Kerk van het Heilige Graf in Jeruzalem. Tijdens de restauratie in 2004 werden delen van Raets skelet gevonden. Ze werden herbegraven in het aangrenzende 'Onderwijzershuis' (18e eeuw).	Jeruzalemkapel zaterdag gesloten.
Zo.	Casimirschool	Goeneweg 27	Opgericht in 1923 door de zelfstandige Schoolvereniging voor Neutraal Bijzonder Onderwijs. In 1957 vernoemd naar Rommert Casimir, een Nederlandse onderwijsvernieuwer. Het entreegebouw is een aanpassing van een destijds al bestaand schoolgebouw. Daarvoor stond hier de vrouwengevangenis (Spinhuis). Het tegeltableau boven de ingang werd enkele jaren geleden gerestaureerd.
			Lange Tiendeweg e.o.
Za.	Hofje van Jongkind	Zeugstraat 28	Verborgen hofje uit 1702 vernoemd naar de Goudse notaris Adriaan Jongkind. Zijn legaat verschafte woonruimte en ondersteuning aan alleenstaande, oudere vrouwen. Nu de Cantina Hofje van Jongkind.	Horeca, vanaf 11 uur.
Za.	Het Grendeltje	Lange Tiendeweg 21	Naamgever is apotheker E. Grendel, die het pand in de tweede helft van de 20e eeuw liet restaureren. Ter herinnering werd er een gevelsteen met grendeltje aangebracht. Nu in gebruik bij een edelsmid.
Za.	Koopmanshuis	Lange Tiendeweg 54	De eerste vermelding van bebouwing dateert uit 1473. In 1902 liet huidenkoopman Abraham Trijbits door architect H.J. Nederhorst jr. een grootschalige verbouwing uitvoeren. De gevel werd vernieuwd in neorenaissancestijl. Het smeedwerk van de voordeur vertoont Jugendstil-motieven. Aan de achterzijde zijn oude en nieuwe bouwelementen gemixt.
Za. Zo.	Chocoladefabriek	Klein Amerika 20	In dit fabrieksgebouw uit 1972 was de chocoladefabriek van Steenland gevestigd. Sinds 2014 biedt het onderdak aan de Stadsbibliotheek, Streekarchief Midden-Holland, de Drukkerswerkplaats en horeca.	Za./zo.: expositie Streekarchief Midden-Holland n.a.v. boekuitgave 'Goudse architecten 1860-1960'. Horeca.
			Oosthaven / Westhaven e.o.
	Donkere Sluis Stermonument	t.h.v. Dubbele Buurt 12	Een van Nederlands oudste sluizen, ontstaan kort na 1250. Na de bouw van een tweede sluis (Amsterdams Verlaat, 1436) en de Havensluis bij de Hollandsche IJssel (1615) ontstond zo de langste sluiskamer ter wereld. Bijna 800 meter lang; cruciaal voor de binnenvaart tussen Amsterdam en Rotterdam. In 1778 voorzien van ingenieuze kruisende deuren, essentieel voor het doorspoelen (schuren) van de Gouda waterwegen. Sinds 1954 een waterbouwkundig monument.	Za. 13 + 14 + 15 uur: demonstraties Gouds Sluiswachtersgilde 'Schuren der Grachten'.
	Voormalige Rotterdamsche Bank	Oosthaven 1-2	Voormalig bankgebouw met directeurswoning van de Nationale Bankvereeniging. In 1921 gebouwd door huisarchitect Hermann Friedrich Mertens. Het gevelontwerp sluit aan bij het Zakelijk Expressionisme met baksteendecoraties en beeldhouwwerk. Het fraai betegelde interieur vertoont invloeden van de art deco / Amsterdamse School. In de kelder zijn nog (geld)kluizen te vinden. Deze ruimte is nu in gebruik bij de Archeologische Vereniging Golda.	Bel étage gesloten, souterrain zaterdag open. Ingang via Goldapoortje, Achter de Kerk 11a.
Za.	Sociëteit de Réunie	Oosthaven 17	Hier overleed de humanist Dirck Volkertsz. Coornhert (1522-1590) en werd in 1746 dichter Hieronymus van Alphen geboren. Halverwege de 17e eeuw verrees het huidige pand. Sinds 1843 in gebruik bij Sociëteit De Réunie. De feestzaal aan de achterzijde werd van 1931 tot 1978 als bioscoop geëxploiteerd. Nu de Goudse kegelbaan.
Za. Zo.	De Hollandsche Maagd	Oosthaven 28	Toenmalig bewoner en kleinschipper Frans Koot gaf dit pand in 1724 haar huidige naam. Waarschijnlijk heeft de verbinding met Dordrecht een rol gespeeld. De winkelpui van gietijzer met klinknagels en kleine ruitjes dateert van rond 1900 en is kenmerkend voor die tijd.	Za. Ineke Mahieu en Anita Gaasbeek schilderen en-plein-air. Zo. beeldhouwster Jeanette Jansen demonstreert de wastechniek.
Za. Zo.	Gouds Metaheerhuis	Teixeira de Mattoshof 8 (achter Oosthaven 31)	In 1899 werd achter het Joodse Bejaardenhuis een metaheerhuis gebouwd. 'Beet Tahara - Huis der Reiniging', voor de rituele wassing na overlijden. Gebouwd i.s.m. H.J. Nederhof jr.	Za./zo. 10-17 uur. Za. ingang via Vroegere Joodse Bejaardentehuis, Oosthaven 31C. Zo. Europese Dag van het Joods Cultureel Erfgoed. Stadswandeling met gids. Ingang via eigen poortje.
Za.	Gebouw De Haven - Vroegere Joodse Bejaardentehuis	Oosthaven 31C	Gebouwd in 1856 voor de Goudse zeepfabrikant Viruly, werd dit woonhuis in eclectische stijl in 1892 verkocht aan het Centraal Israëlietisch Oude Mannen- en Vrouwenhuis. In 1943 werden alle bewoners en personeelleden naar Sobibor gedeporteerd. Maar liefst 64 Stolpersteine in de stoep herinneren hieraan.	Horeca.
Za. Zo.	Patricierswoning / voormalige Muziekschool	Westhaven 11-12	Rond 1765 werden twee middeleeuwse panden samengevoegd achter een nieuwe Louis XV-gevel (rococo). Het interieur kreeg een rijkversierde bordestrap en decoratieve stucplafonds. Het gebouw en de belendende panden zijn onderkelderd. Na gebruik door Diaconessenhuis ‘De Wijk’ en de muziekschool is het pand nu een opleidingsinstituut van de Mandeville Academy.	Gewelven goed toegankelijk via de Peperstraat, ter hoogt nr. 20.
Za.	Sociëteit Concordia	Westhaven 27	Twee panden werden in 1762 samengevoegd tot een deftige patriciërswoning. In 1870 werd het gebouw ter beschikking gesteld aan de Zouaven Broederschap. In 1871 is de naam veranderd in de RK-Leesvereniging die het pand in 1900 aankocht. Nu bekend als Sociëteit Concordia.	Za. 10-13 uur: rondleidingen gebouw. Za. 14 uur: Moordrechts Klarinetensemble 2x45 min. Za. 16 uur: eindpresentatie Sketchcrawl Gouda.
Za.	Voormalige Sint Theodorusstichting	Westhaven 33	Het bestuur van de r.k. Onze Lieve Vrouwekerk liet in 1906 door C.P.W. Dessing een parochiehuis bouwen. Tal van r.k. verenigingen kwamen hier bijeen. Het gebouw is rijk aan siermetselwerk, bewerkte natuursteen en tegels. Een plaquette gedenkt de stichter, pastoor P.C.Th. Malingré, afgebeeld in de geveltop. Naast de voordeur is een oude wijkaanduiding te zien.	Doorlopend: 'Goudse stadsgezichten, een reis door de tijd’. 3D Video van Bas Beukering in Leiapix montage.
Za. Zo.	Het Groote Huys stermonument	Westhaven 65	Een van de oudste stenen gebouwen van Gouda, eerste helft 16e eeuw. De stijl is late gotiek: natuurstenen banden, geprofileerde deurstijlen en een ronde nis boven de deur. De opkamer heeft een balkenplafond met ranken en vogels, in 1635 geschilderd door Antony Hendricksz. Van 1563 tot 1990 was hier zeilmakerij en tuigerij Endenburg gevestigd. Veel Gouwenaars kennen het pand daarom onder deze naam.
Za.	Tolhuis en sluiswachterswoning Stermonument	Westhaven 73-74	Op deze strategische plek aan de Hollandsche IJssel stond al in de 15e eeuw een grafelijk tolhuis. In 1623 werd de Sluiswachterswoning aangebouwd. De gevelsteen met het wapen van Holland stamt uit 1631. Het Tolhuis heeft tot 1795 dienst gedaan. Na de watersnoodramp van 1953 werd de verbinding tussen de Hollandsche IJssel en de Haven afgesloten.	Geopend 10-16 uur.
			(Nieuwe) Veerstal e.o.
Za.	Molen 't Slot	Punt 17	Korenmolen 't Slot is kort na 1582 gebouwd op de restanten van het Kasteel van Gouda. In 1831 brandde de molen uit en werd in 1832 herbouwd. In 1975 is het maalmechaniek gerestaureerd; in 2025 de wieken. De molen wordt beheerd door de Vereniging van Goudse Molenaars.
			Mallegatsluis e.o.
	Mallegatsluis met sluiswachterswoning	Veerstal 9	De oorspronkelijke Mallegatsluis (1577) lag 50 meter verder naar het westen. In 1764 werd ze wegens bouwvalligheid vervangen. Twee natuurstenen reliëfs in de oostelijke muur van de kolk herinneren daaraan. De modernisering met elektrische hefdeuren dateert uit 1941/42. De sluis verbindt de laaggelegen polders met de Hollandsche IJssel: ter hoogte van Gouda nog steeds een getijdenrivier.
Za. Zo.	IJsselhuis	Schielands Hoge Zeedijk 1	Voormalig schipperswachtlokaal bij de historische Mallegatsluis. Gebouwd in Chaletstijl (1912) in de vorm van een Grieks Kruis. Ingrijpend gerestaureerd in 1980. Nu in gebruik als horeca.	Za. 13-13.30 + 14.30-15 uur: Gouds Shantykoor West ZuidWest. Horeca.
Za.	Museumhaven Gouda / Werfhuijs Stermonument	Vest 252	Begin 19^e eeuw werd deze zwenkkom ingericht als aanlegplaats. Sinds 1991 de thuishaven van Stichting Museumhaven Gouda. De meeste van de ca. 20 monumentale bedrijfsvaartuigen – varend cultureel erfgoed uit de periode 1900-1950 – worden permanent bewoond. Restauratieloods Het Werfhuijs dateert uit 1999.	Za. 13.30-14.30 + 15-16 uur: rondleidingen o.l.v. het Goudse Gildsen Gilde waaronder binnenkijken in een roefje.
			Buurtje / Turfsingel
Za.	Oude Begraafplaats	Prins Hendrikstraat 3	In 1832 aangelegd, nu rijksmonument.	Aula expositie grafdecoraties.
Za.	Garenspinnerij	Turfsingel 34	De door stoom aangedreven garenspinnerij werd in 1862 in gebruik genomen. Het pand heeft de kenmerkende industriële architectuur uit 2^ehelft 19^eeeuw: gietijzeren spanten en geglazuurde bakstenen. Nu in gebruik bij Cultuurhuis Garenspinnerij.	Horeca, 10-16 uur.
			Vest
Za. Zo.	Asschuur	Vest 30	Dit gebouw met steunberen en loskade werd tussen 1841 en 1844 gebouwd voor de inzameling van haardas of ‘potas’: asresten van gestookte turf. Waardevol als grondstof voor zeep en glas. Vanaf de jaren 60 in gebruik bij jongerensociëteit So What!.	Horeca.
			Peperstraat e.o.
Za.	Voormalige Bewaarschool/Maria Kleuterschool	Peperstraat 16e	Gebouwd in 1894 als katholiek weeshuis door C.P.W. Dessing werd dit pand later in gebruik genomen als bewaarschool (Maria Kleuterschool). Kenmerkend zijn de toen toegevoegde kastenwanden en trappenhuis in Amsterdamse Schoolstijl. Ook kan een blik in de voormalige lokalen worden geworpen.
	Vergadering der Gelovigen	Peperstraat 20	Oorspronkelijk eigendom van de Goudse koopman in manufacturen Pieter de Raadt. Het vergaderlokaal in de huidige vorm dateert uit 1897. Een vaste voorganger ontbrak; iedere mannelijke gelovige kon het woord voeren. De stijl is eclectisch en combineert neorenaissance en neoromaanse elementen.	Interieur gesloten.
Za.	Het Gymnastieklokaal / Gymnastieklokaal R.K. Scholen	Peperstraat 35	In 1920 ontworpen door Goudse Architect Jac. P. Dessing voor de 2 rooms-katholieke scholen in de binnenstad. In 2007 volledig gerestaureerd en verbouwd tot bedrijfsverzamelgebouw.
			Hoge Gouwe / Lage Gouwe e.o.
	Visbanken Stermonument	t.h.v. Hoge Gouwe 19 / Lage Gouwe 23	In de 15e eeuw bezat Gouda al een visbank. De huidige visbanken kwamen in 1588 tot stand, werden in 1600 overdekt en in 1676 nogmaals verbouwd. Het commissarishuisje dateert uit de 18e eeuw. De visbank aan de Lage Gouwe was voor de handel in zoetwatervis, die aan de Hoge Gouwe voor zoutwatervis. Tot 1850 verbonden door een houten trappenbrug (Vis- of Aalbrug).	Horeca.
	R.K. Weeshuis / Maria Kleuterschool	Hoge Gouwe 31	In 1889 lieten de katholieken hier een eigen weeshuis bouwen. De rijke neorenaissancestijl toont zich in het smeedijzeren hek, sierankers, geprofileerde bakstenen, diamantkoppen, deuren, cartouches en gedecoreerde boognissen. C.P.W. Dessing was de architect. In 1930 werd het een r.k. bewaarschool, inclusief de gebouwen aan de Peperstraat (Maria kleuterschool).	Interieur gesloten.
	De Pastorie	Hoge Gouwe 39	Voormalige pastorie van de Gouwekerk. In 1902-1904 door architect C.P.W. Dessing gebouwd in neorenaissance-stijl. Let op de getoogde en geblokte ontlastingsbogen, versierde boogtrommels, friezen van metselmozaïek, boog- en zaagtandfriezen en gepleisterde banden. De voorgevel heeft rechts een vensterpartij met rondboognissen en natuurstenen zuil. Recent verbouwd tot appartementen.	Interieur gesloten.
Za. Zo.	Gouwekerk Stermonument	Hoge Gouwe 39	Neogotische kruisbasiliek, in 1902 gebouwd op de plek van een schuilkerk door C.P.W. Dessing. Oorspronkelijke naam Sint-Jozefkerk. De toren (80 meter) is het hoogste punt van Gouda. In 1972 werd de laatste mis opgedragen, daarna in bezit gekomen van de Stichting Johan Maasbach Wereldzending. In 2024 verbouwd tot multifunctionele bestemming.	Za. Gouda Tijdmachine. Initiatief van Historische Vereniging Die Goude en Streekarchief Midden-Holland waarbij de ontwikkeling van de stad digitaal gereconstrueerd wordt. Za.16-16.30 uur: Vocalgroup Blueprint. Za./zo. expositie Jan van Lokhorst, 40 jaar schilderen.
	Volksgaarkeuken	Keizerstraat 6-8	Henriëtte Hoffman (1825-1886) bepaalde in haar testament de oprichting van een volksgaarkeuken. Kenmerkend voor dit ontwerp van L. Burgersdijk in neorenaissancestijl (1889) zijn de trapgevel, stucversieringen en glas-in-loodramen. Pas in 1987 sloten de deuren. Nu een woonhuis	Interieur gesloten.
Za.	Barok trappenhuis	Hoge Gouwe 79, ingang Aaltje Bakstraat 1	Pand uit 1762 met zadeldak en monumentale lijstgevel met consoles (Lodewijk XIV). In het middenveld van het gangplafond prijkt een vrouwenfiguur met hoorn en tak. Het plafond bovenin het barokke trappenhuis is onderverdeeld in drie velden met florale motieven.
Za.	Oud-Katholieke Parochie H. Johannes de Doper Stermonument	Hoge Gouwe 107	In 1630 werd achter drie woonhuizen een schuilkerk gewijd aan Johannes de Doper. In 1723 splitste deze Oud-Katholieke Kerk zich af van Rome. Tussen 1863 en 1868 werden een nieuwe neoclassicistische voorgevel en interieur toegevoegd. De kerk is rijk aan interieurdecoraties, waaronder gemarmerd hout. Iconische gewaden en altaar versieringen, rijk geborduurd, dateren uit de 15e en 16e eeuw. Nu gedeeltelijk te zien in Museum Gouda.
Za. Zo.	De Goudsche Lichtfabriek / Gemeente Lichtfabrieken	Hoge Gouwe 189	De Goudsche Lichtfabriek met Turbinezaal en Ketelhuis werd rond 1910 ontworpen door Herman Schuurmans, als aanvulling op de al bestaande gasfabriek. De naam veranderde tweemaal. In 1930 stond ze bekend als Gemeente Lichtfabrieken Gouda (GLF), van 1951-1970 als Gemeente Energie Bedrijf (GEB). Na tientallen jaren van leegstand kreeg dit industriële erfgoed in 2012/2013 een herbestemming als horeca. De tegelwanden en takelinstallatie zijn bewaard gebleven.	Horeca, vanaf 11 uur.
	Amsterdams Verlaat	t.h.v. Hoge Gouwe 141 / Lage Gouwe 174	Oude benaming het Amsterdamse Veer – hier vertrok de trekschuit naar Amsterdam. De schutkolk tussen het Amsterdams Verlaat (1436) en de Donkere Sluis mat 400 meter, nog verdubbeld door de bouw van de Havensluis (1615). Zo ontstond de langste sluis ter wereld. De gietijzeren draaibrug uit 1867 is vernoemd naar glazenier Dirck Crabeth. Het sluiswachtershuisje is een replica uit 2007.
Za. Zo.	't Pyntgen Wijns	Lage Gouwe 24	Dit smalle gepleisterde geveltje dateert uit eind 18e-eeuw. Vanaf 1572 tot omstreeks 1678 was de naam van het pandje ’t Pyntgen Wijns. Wellicht Gouda’s eerste wijnwinkel. Het keldertje is nog steeds zichtbaar via een glazen vloerdeel. Nu is hier Galerie Collection Hans den Hollander gevestigd.	Za./zo. Jugendstil & art deco prentkunst van kunstenaars/architecten.
	Voormalig Telefoniekantoor	Achter de Vismarkt 19	Voormalig telefoniekantoor, gebouwd in 1897 in Hollandse neorenaissancestijl door de firma Nederhorst. Zij sloten een overeenkomst met A.K. van der Garden die in 1895 de concessie voor de aanleg en exploitatie van telefoonverbindingen verwierf. Hetgeen resulteerde in de oprichting van N.V. De Goudsche Telephoonmaatschappij.	Interieur gesloten.
Zo.	Huis van Bruns	Lage Gouwe 166	In 1902 gebouwd in eclectische stijl voor J.L. Bruns, eigenaar van warenhuis Bruns aan de Lage Gouwe. Ondanks de woelige geschiedenis – o.a. gebruikt als gastarbeiderspension – is veel bewaard gebleven. Waaronder rijk gedecoreerde plafonds van papiermaché in neorococo: ‘laminee ornamenteno’.
			Turfmarkt e.o.
Za. Zo.	De Vier Gekroonden	Naaierstraat 6	Laatgotische gevel (ca. 1530). Het rijk bewerkte gevelfries toont de patroonheiligen van de bouwvakkers, de Vier Gekroonden. In het midden heeft waarschijnlijk een Mariabeeldje gestaan.
	Woonhuizen Turfmarkt	Turfmarkt 10, 12, 18, 20, 22, 24, 26	Rijtje stadsvernieuwing uit 1897, ontworpen door H.J. Nederhorst in neorenaissancestijl. Vooral Turfmarkt 12 is rijk uitgevoerd met rondbogen en pilasters, weer mooi gedetailleerd met mens- en dierfiguren. Het werd gebouwd voor de makelaar in effecten Knox en Dortland. Tien jaar later nam de firma Nederhorst het pand zelf in gebruik.	Interieurs gesloten.
Za.	Voormalige Synagoge	Turfmarkt 23	In 1798 kocht de Joodse gemeenschap een doopsgezinde kerk die in 1823 werd vervangen door een eigen synagoge. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd bijna de gehele Joodse bevolking van Gouda vermoord. In 1950 ging het gebouw over naar de Evangelische Kerk. Op de deur bevindt zich ter nagedachtenis een plaquette (1997), waarvan één van de zes sterren in het wapen van Gouda is weggevallen.	Geopend 10-15 uur.
	Bank de Wed. Knox en Dortland	Turfmarkt 30-32	Tot ver in de 19^e eeuw hielden de meeste banken kantoor in het woonhuis van de bankier. Zo ging het er ook in de in 1830 gevestigde bank van de Wed. Knox en Dortland toe. In 1937 verrees er van de hand van Dirk Stuurman een echt bankgebouw in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid, verwant aan de Amsterdamse School.	Interieur gesloten.
Za. Zo.	Spiegeltent	Turfmarkt 51	In 1912 gebouwd door de gebroeders Teugels in het Belgische Walem. In 1981 is deze unieke feesttent gerestaureerd en opgebouwd in een pakhuis in Gouda.	Horeca, vanaf 12 uur. Za./Zo. 13 + 14 + 15 uur: Now & Forever, easy listening.
			Nieuwe Haven e.o.
Za.	Hofje van Cincq	Nieuwe Haven 258	Fundatie van Mr. Cornelis Cincq is een hofje van barmhartigheid, gesticht uit een legaat. Het dateert uit 1700 en werd rond 1860 voorzien van pleisterwerk en grote schuifvensters. Boven de toegangspoort bevindt zich de voormalige regentenkamer. In 1975 gered van de sloop en gerestaureerd.
	Wooncomplex Regentesseplantsoen	Regentesseplantsoen 28-32	Dubbel bouwblok, in 1898 ontworpen door architect H.J. Nederhorst. Nummer 31 was bestemd als eigen woning. Schoolvoorbeeld van singelbebouwing in 19e-eeuws Eclecticisme. De overstekende zadeldaken met houten hangwerk worden ook wel getypeerd als 'Chaletstijl'. Weetje: de straat heette eerst Kattensingelplantsoen, maar kreeg na een bezoek van regentes Emma haar huidige naam.	Interieurs gesloten.
			Buiten de Singels N.O.
Za.	Voormalige Rijks-HBS	Burgemeester Martenssingel 15	Dit streng-symmetrische schoolgebouw, een ontwerp van rijksbouwmeester J.A.W. Vrijman, werd in 1916 in gebruik genomen. In het fronton hoog boven de entree is het rijkswapen te zien. In 1954 werd de HBS uitgebreid met de Middelbare Meisjesschool (MMS); in 1957 werd er een extra verdieping op gezet. Sinds de schoolfusies in de jaren 90 bekend als GSG Leo Vroman. Inmiddels aangevuld met de ISK-Gouda.
	Kadeschool	Elisabeth Wolffstraat 1	In 1930 gebouwd als Openbare Lagere School nr. 2 naar ontwerp van Henk de Meer. De stijl is expressionistisch, verwant aan de Amsterdamse School, met lange rijen liggende ramen. Een ronde risaliet (uitspringend gedeelte) markeert de hoofdingang, voorzien van deels gebogen ramen. Het reliëf naast de deur toont een boogschutter, steenbok en het wapen van Gouda. Het interieur van dit rijksmonument schittert met glas-in-loodramen van glazenier W.A. van der Walle en houtsnijwerk van M. Vreugde. Sinds 2010 in gebruik als gezondheidscentrum.	Interieur gesloten.
Zo.	Ambachtsschool	Graaf Florisweg 64	Schoolvoorbeeld van de Nieuwe Zakelijkheid, bouwjaar 1932. De Haagse architect J. Duijnstee koos voor een licht en luchtig concept met grote stalen vensterpartijen. Karakteristiek is de traptoren in de rechterhoek van het gebouw. De bijzondere glas-in-lood ramen verbeelden diverse ambachten. In 2016 herontwikkeld naar 64 appartementen en 4 eengezinswoningen.	Rondleidingen.
Za.	Sint Jozefpaviljoen	Graaf Florisweg 77	Gebouwd in 1929 als weeshuis, verzorgingstehuis en ziekenhuis door Anton Bartels en J.P. Dessing. Bijzondere historische elementen zijn de koperen klok, glas-in-lood ramen en het tegeltableau boven de hoofdentree. Na de fusie met het Groene Hart Ziekenhuis werd het in 2014 gesloten en in 2019 heropend als woonzorglocatie.	Za. 13-16 uur: rondleidingen. Za. 14 uur Centrale Hal: inleiding gebouwgeschiedenis door Theo Lucas. Entree via achterzijde.
Za. Zo.	Rooms Katholieke Begraafplaats Gouda + Kapel	Graaf Florisweg 126	De Rooms Katholieke begraafplaats met kapel en beheerderswoning werden in 1890 ontworpen door de Goudse architect/aannemer C.P.W. Dessing. De kapel, evenals het hek een rijksmonument, heeft abstract gebrandschilderde ramen.	Dagelijks 10-17 uur.
			Buiten de Singels Nieuwe Park
Za.	Oranjekerk	Stationsplein 17	Kerk van de Gereformeerde Gemeenten, in 1936 gebouwd naar ontwerp van de gebr. W. en P. van Boven uit Rotterdam. De stijl heeft invloeden van het Zakelijk Expressionisme, met een Grieks kruis als plattegrond. De naastgelegen pastorie met ronde erker werd getekend door Marinus Valk, bouwkunde docent aan de Goudse Ambachtsschool.	Geopend 10-16 uur.
	Woonhuizen Van Beverninghlaan	Van Beverninghlaan e.o.	Het best bewaarde art nouveau ensemble in Gouda. De oudste woningen dateren van rond 1905. Bijzonder zijn de tegeltableaus en sgraffitodecoraties met dier- en plantmotieven, veelal symbolisch qua betekenis.	Interieurs gesloten. Za. 14 uur: startpunt architectuurwandeling o.l.v. Sjaak de Keijzer langs Jugendstil (art nouveau) & Amsterdamse School. Bij banner hoek Van Beverninghlaan / Van Swietenstraat.
			Buiten de Singels Z.W.
	Sacramentskerk	Constantijn Huygensstraat 121	Rooms-katholieke kerk uit 1932. Jac. P. Dessing ontwierp het symmetrische gebouw in de stijl van het traditionalisme (Delftse School). Kenmerkend zijn het gebruik van baksteen, natuurstenen decoraties en schuine pannendaken. De vensters hebben kathedraalglas, boven de ingang is een rozet met gekleurd glas. Het gebouw kreeg in 2005 een herbestemming als Gezondheidscentrum Korte Akkeren. Een deel van het religieus erfgoed is behouden, waaronder een kapelletje.	Interieur gesloten.
Za.	Vrijmetselaarsloge De Waare Broedertrouw	Nicolaas Beetsstraat 2	Vrijmetselaarsloge De Waare Broedertrouw werd opgericht in 1801 en is daarmee de oudste nog bestaande vereniging in Gouda.	Doorlopend: uitleg symboliek en ceremoniële bijeenkomsten.
Za.	Mallemolen en Zuiggasgemaal	Eerste Moordrechtse Tiendeweg 1-3	De Mallemolen (1804) is een van de grootste poldermolens van Nederland. Gebouwd in opdracht van de Moordrechtse Veenderij voor het bemalen van de Zuidplas en later ook de Oostpolder. In 1904 nam het Zuiggasgemaal deze taken over. De molenkap is in 2010 gerestaureerd. De molen wordt gebruikt voor noodbemaling, opleiding & educatie en voor exposities.	Horeca.
Za.	Mr. P.A. Pijnacker Hordijkgemaal	Schielands Hoge Zeedijk 71	Boezemgemaal Gouda, tussen 1933-1935 gebouwd door het Hoogheemraadschap van Rijnland. Bij de elektrificatie rond 2015 werd 1 van de 3 dieselpompen in bedrijf gehouden. Het gebouw van architect Buurman is nu een rijksmonument.	Interieur gesloten wegens technisch onderhoud.